 Θαψία ή βοτάνη ή γαργανική
thapsi΄a i vota΄ni i γarγaniki΄
 Τhapsia garganica
θάψια γκαργκάνικα
Ερμηνεία:
Φαρμακευτικό φυτό που ενδημεί στις παράλειες περιοχές της Μεσογείου. Η Θαψία ή βοτάνη ή γαργανική αναφέρεται στα συγγράμματα των αρχαίων Ελλήνων ιατρών [Διοσκουρίδης. IV. 153. σελ. 298, Γαληνός. XI. σελ. 885. Ιπποκράτης VII.Περί Νούσων το Τρίτον. 8. σελ. 128: ὁπόν θαψίης δοῡναι ... ώς εμετικό. 15. σελ. 140. ώς άποχρεμπτικό. 16. σελ. 146, VII. Έντός παθῶν. 42. σελ. 272. ώς υπακτικό, μέ τή μορφή υποκλυσμών. VIII. 109. σελ. 230. VIII. Περί Ἐπικυήσιος 33. σελ. 500. VIII. Περί Γυναικείων το Πρώτον . 92. σελ. 222. ως άντιβηχικό των παιδιών. VIII. Περί Γυναικείων το Δεύτερον 118. σελ. 256: τ ῇ ῥίζ ῃτῆς θαψίης ... ως υπακτικό [1].
Το κύριο συστατικό της ρίζας του φυτού Θαψία η βοτανική ή γαργανική είναι η θαψιγαργίνη, η οποία είναι ένα τερπενοειδές, (sesquiterpene lactone of guaianolide type).
Οι αρχαίοι συγγραφείς της Ελλάδας αναφέρουν ότι οι καρποί και τα φύλλα της Θαψίας ασκούν ερεθιστική δράση στο δέρμα και θανατηφόρο δράση στα ζώα, όταν το καταναλώσουν σε μεγάλες ποσότητες (Θανατηφόρος κόνδυλος).
Η θαψιγαργίνη είναι ένας εκλεκτικός αναστολέας της Ca2+-ATPάσης του σαρκο-ενδοπλασματικού δικτύου [sarco-endoplasmic reticulum Ca2+-ATPase (SERCA)], που προκαλεί ταχεία αύξηση των συγκεντρώσεων του ενδοκυτταρίου ασβεστίου [Ca2+] [2].
Αρχικά η θαψιγαργίνη απομονώθηκε από τις ρίζες του φυτού της οικογένειας των σκιαδανθών Thapsia garganica, προκειμένου να χαρακτηριστούν οι δερματοερεθιστικές δράσεις της. Στη συνέχεια μελετήθηκε η βιολογική δράση της και βρέθηκε ότι προκαλεί παρατεταμένη αναστολή της Ca2+-ATPάσης του σαρκο-ενδοπλασματικού δικτύου, κατάρρευση της ομοιόστασης του ασβεστίου και τελικά κυτταρική απόπτωση.
Η σύζευξη της θαψιγαργίνης με πεπτίδια που αποτελούν υπόστρωμα του προστατικού ειδικού αντιγόνου (PSA) και του ειδικού αντιγόνου της προστατικής μεμβράνης [prostate specific membrane antigen (PSMA)] την κατέστησε προφάρμακο που στοχεύει κατά των καρκινικών κυττάρων του προστάτη και του ηπατοκυτταρικού καρκινώματος [2].
Λόγω της ισχυρής ανταγωνιστικής δράσης της θαψιγαργίνης προς την Ca2+-ATPάση του σαρκο-ενδοπλασματικού δικτύου ερευνάται ως αντικαρκινικό φάρμακο κατά του καρκίνου του προστάτη (κλινικές μελέτες φάσης ΙΙ)
Το προφάρμακο που χρησιμοποιείται με την ονομασία μιπσαγαργίνη που ερευνάται σε κλινικές δοκιμές φάσης ΙΙ έχει επιδείξει υποσχόμενες ιδιότητες κατά του καρκίνου του προστάτη και του ηπατοκυτταρικού καρκινώματος [3].
Ετυμολογία:
Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση:
1. Πάνος Αποστολίδης: Ερμηνευτικό Λεξικό Πασών των Λέξεων του Ιπποκράτους. Εκδόσεις Γαβριηλίδης, Αθήνα 1997
2. Large scale purification of the SERCA inhibitor thapsigargin from Thapsia garganica L. roots using centrifugal partition chromatography. Ollivier A1, Grougnet R, Cachet X, Meriane D, Ardisson J, Boutefnouchet S, Deguin B.J Chromatogr B Analyt Technol Biomed Life Sci. 2013 May 1;926:16-20. doi: 10.1016/j.jchromb.2013.02.015. Epub 2013 Mar
3. Thapsigargin, Origin, Chemistry, Structure-Activity Relationships and Prodrug Development. Quynh Doan NT, Christensen SB1. Curr Pharm Des. 2015;21(38):5501-17.
Συνώνυμα:
Κοινές ονομασίες: [φιδόχορτο, όγρήγορα, χρυσόξυλο, θαψιά, θάψος.
Δείτε σχετικές φωτογραφίες της Google »
© Δρ. Δημήτριος Ν. Γκέλης, Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος,
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Άλλες λέξεις στην κατηγορία Συμπληρωματική ιατρική:
|
